Czy twoje poglądy są… twoimi?

Wiele lat należałem do jednego z Kościołów protestanckich określających się jako biblijnie wierzących. I ja również, rzecz jasna, miałem się za biblijnie wierzącego. I chociaż przez wiele lat obserwowałem obecny w moim w innych Kościołach ciekawy fenimen, nie odnosiłem go zupełnie do siebie.

Jaki to fenomen?

Chrześcijaństwo to jedna z tak zwanych „religii księgi”. Centralne miejsce w doktrynie chrześcijańskiej ma Biblia i wszystkie zasady chrześcijaństwa powinny najlepiej się na niej opierać, a przynajmniej jej nie przeczyć.

Istnieje jednak kilkaset chrześcijańskich denominacji i wieie z nich mają doktryny które wzajemnie sobie przeczą.

Niektóre z tych denominacji zmieniają te doktryny co jakiś czas i dzisiaj zaprzeczają temu, co głosiły kilka lat temu.

Mało tego! Niektóre z nich jednocześnie głoszą doktryny, które przeczą sobie wzajemnie!

I jakby tego było mało, większość wyznawców nie wie niemal nic o doktrynach Kościoła, do którego należą. Część potrafi powtórzyć hasła słyszane co niedziela ale zapytani o uzasadnienie głoszonych prawd wiary…. poproszeni o ich obronę w oparciu o jakieś rzeczowe argumenty… tutaj już doświadczysz wiecej ciszy, niż w klasztorze buddyjskim!

Piszę to o chrześcijaństwie ale te same zjawiska funkcjonują we wszystkich innych religiach.

Islam podzielony jest nie gorzej niż chrześcijaństwo, i chociaż teoretycznie opiera sie w 100% na Koranie, mamy jego trzy główne odmiany (sunnicki, szyicki i charydżycki) i ich obrońcy nie raz sięgają do miecza by wykazać swoją wyższość, ale i pośród nich są głębokie podziały i przypomina to jako żywo chrześcijański podział na katolików i protestantów… i setki demominacji wewnątrz nich. A judaizm? To samo – jedna Księga, ale nie jedna interpretacja – i istnieją różniące się diametralnie odmiany judaizmu takie jak ortodoksyjny, konserwatywny, rekonstrukcjonistyczny, mesjanistyczny, karaicki itp itd.

Pójdźmy jeszcze dalej – czy znajdziemy przynajmniej jednomyślność wśród członków tych samych odmian religii? Otóż nie. Najczęściej bowiem spotkamy… bezmyślność. Większość członków Kościołów bądź to akceptyje narzucane im doktryny w sposób bezrefeksyjny, albo też po cichu je odrzuca ale nikomu o tym nie mówi.

Widziałem ankiety przeprowadzane w Polsce w czasie, gdy ponad 90% Polaków deklarowało się, że należą do Kościoła rzymsko-katolickiego. 60% odrzucała wiarę w istnienie osobowego zła (diabła, szatana), choć to jeden z katolickich dogmatów, a Kościoł ten automatycznie wyklucza ze swojego członkostwa każdego, który odrzucałby choćby najmniejszą z „prawd wiary”.

Ten sam Bóg! Ta sama święta księga! A w praktyce – chaos światopoglądowy.

Wspomnialem na początku, że nie odnosiłem tego wszystkiego do siebie. Co mam na myśli? Otóż podobnie jak niemal wszyscy wyznawcy religii byłem przekonany, że mam rację, i że moje poglądy są jak nabardziej… moje.

Myliłem się i w jednym, i w drugim.

Dopiero zrozumienie, jak działa ludzka psychika, sprowokowało mnie do refleksji.

***

Całe życie uważam Biblię za najbardziej niesamowita księgę świata ale po latach naiwnego myślenia, że wszyscy się tylko nią kierują, wpierw zacząłem rozumieć, jak trudną księgą ona jest, a – lata później – jak skomplikowana ludzka psychika jest.
O trudnościach w rozumieniu Biblii napisałem już tutaj ((więcej o ty, piszę tutaj: http://pewnosczbawienia.pl/trudnosci-w-rozumieniu-biblii/), teraz zastanówmy się nad tym, w jaki sposób używamy mózgu.

Istnieje równie powszechne, co błędne, przekonanie, iż ludzie to istoty myślące, ulegające czasami emocjom.

Ostatnie odkrycia dotyczące funkcjonowania mózgu twierdzą, iż jest raczej odwrotnie.

Nasz mózg ma wbudowane mnóstwo mechanizmów które dbają, byśmy go zbytnio nie przemęczali. Pomyślmy przez chwilę, ile dzisiaj informacji do nas każdego dnia dociera. Przejdźmy się 10 minut po ulicach zatłoczonego miasta i nasze oczy zarejestrują setki twarzy, zapachów; tysiące dźwięków, setki tysięcy kształtów i kolorów. Ale co z tego zapamiętamy? Niemal nikt nie potrafi cofnąć się pamięcią kilka dni wstecz i powiedzieć, co dokładnie o tej samej godzinie robił, widział czy myślał. Ja nie pamiętam, co dokładnie robiłem o tej porze wczoraj.

Jakkolwiek część naukowców uważa, iż pojemność naszych mózgów jest niemal nieograniczona – i że wszystkie zarejestrowane informacje są w niej zachowywane – często po takim 10 minutowym spacerze nie pamiętamy zupełnie nic, zwłaszcza gdy zajęci byliśmy rozmową lub myśleniem o czymś. Z gigabajtów danych które nasz mózg zarejestrował podczas tego spaceru, zostały nam… bity. To, co zostało, i byliśmy tego świadomi, nazwijmy świadomością – a to wszystko inne nazwijmy nieświadomością – lub podświadomością.

Podświadomość ma zatem o wiele więcej informacji niż nasza świadomość, i zarządza niemal całym naszym życiem. Przede wszystkim zarządza wszystkimi procesami życiowymi, z których na codzień nie zdajemy sobie sprawy – oddychaniem, trawieniem, podziałami komórkowymi i tysiącami innych. Podświadomość potrafi też przykładowo prowadzić samochód – kiedy nasza świadomość pogrążona jest w rozmyślaniach i nie musimy podejmować świadomych decyzji, którego pedała użyć lub skręcić w prawo czy w lewo.

Gdybyśmy nie mieli podświadomości, bylibyśmy nieustannie zajęci podejmowaniem tysięcy decyzji. Już taki spacer wymagałby myślenia, czy po lewej nodze idzie prawa czy nie, i które kilkadziesiąt mięśni trzeba skurczyć lub rozkurczyć by zrobić kolejny krok. Podświadomość to zatem taki autopilot, który pozwala nam wybrać, na czym chcemy się skupić i trudno wyobrazić sobie bez niej życia.

Problem w tym, że możemy pozwolić podświadomości podejmować takie decyzje, które powinna podjąć świadomość. Kiedy idziemy do sklepu może nam się wydawać, iż to my wybraliśmy jakąś markę produktu, ale w rzeczywistości może być to wybór podświadomy, jako że podświadomość nie zapomniała stojących przy drodze reklam, choć zupełnie na nie nie zwracaliśmy uwagi.

I o ile może nam być wszystko jedno, który proszek do prania kupimy, i możemy wręcz podziękować podświadomości, że jak gdyby od razu po wejściu do sklepu wiedzieliśmy, który proszek wybrać, o tyle ta sama podświadomość może również nam wybrać nawet męża czy żonę, gdzie przemyślenie wyboru byłoby raczej wskazane.

Przepis na problem? Życie z rozmysłem!

Medytacja i „mindfulness” – które można przetłumaczyć jako „życie z rozmysłem” mogą to zmienić, jednak uczenie się tego jest długotrwałym procesem i większość ludzi się nigdy na niego nie decyduje. Im dłużej jednak to trenujemy, tym więcej decyzji, które codziennie podejmujemy, są naprawdę naszymi, i coraz więcej odkrywamy, ile naszych dotychczasowych działań bądź wierzeń powinny ulec zmianie.

Zachęcam do poznania tego tematu, ale istnieje mnóstwo miejsc w Internecie i książek które go dokładnie opisują, tutaj skupię się na Biblii, bo to ona jest główną bohaterką tego bloga.

* * *

Jeżeli cokolwiek pamiętasz z Biblii, nieważne czy jesteś katolikiem, protestantem, czy wiarę swoją określasz innymi słowy bądź też uważasz się za niewierzącego – myślisz, że wiesz, co w Biblii jest napisane.

Co jednak, gdy stanie obok ciebie ktoś inny, kto – opierając się na tych samym fragmencie biblijnym – powie, że ten fragment „mówi” coś zupełnie innego?

A co, jeśli to będzie wiele osób, może dwadzieścia, i każda będzie mówić coś innego?

Słowa Biblii się nie zmieniają. Zmienia się ich interpretacja.

Jeżeli słyszysz jakiś fragment od dziecka, i zawsze interpetowano go w ten sam sposób, zawkestionowanie tej interpretacji może wydać się równie szalone jak podważenie faktu, że Słońce codziennie wstaje na wschodzie.

My wszyscy mamy takie nienaruszalne dogmaty, których kwestionowanie nigdy nam nawet nie przyszło do głowy, i często nie ma tym nic złego – nie ma sensu przemęczać mózgu w mało istotnych sprawach – ale co, jeśli ten dogmat sprawia, że jesteśmy nieszczęśliwi?

Zachęcam cię do tego, co odmieniło moje życie i przywróciło do niego radość i pokój – przyjrzyj się swoim poszczególnym biblijnym wierzeniom i zapytaj się, czy rzeczywiście są one twoje czy może jednak zostały ci przekazane i nigdy ich nie kwestionowałeś.

Zwłaszcza ważne jest, aby przyjrzeć się tym wierzeniom, które wywołują w nas niepokój.

* * *

Kiedy ktoś zada mi pytanie, co to jest drzewo i jak wygląda, jestem w stanie udzielić odpowiedzi i czuć się zupełnie pewny swego. Widziałem i dotykałem mnóstwo drzew.

Kiedy ktoś mnie spyta, jaka jest najbliższa Słońcu gwiazda, odpowiem że Proxima Centauri, i również będę czuł się pewien swego. Czy jednak kiedykolwiek gwiazdę tę widziałem? Mierzyłem odległość od niej?

Moja opinia na temat drzew jest moją opinią.

Moja opinia na temat tej gwiazdy – już nie.

Nie poświęciłem w życiu ani minuty jej weryfikacji. Czy mogę zastem powiedzieć, że jest to moja opinia?

Niespecjalnie. To opinia, którą załyszałem i powtarzam.

Ważne jest uświadomienie sobie, że posiadanie niezweryfikowanych opinii nie jest samo w sobie złe, gdyż przede wszystkim niemożliwa jest ich osobista weryfkacji w każdym przypadku. Nikt nie ma wystarczająco możliwości i czasu ku temu. Ważne jest jednak by wiedzieć, które z moich prawd są zweryfikowane, a które nie.

Ja wierzę, że Proxima Centauri jest najbliższą Słońcu gwiazdą ale nie zamierzam poświęcać czasu studiowaniu astronomii by móc fachowo ocenić rzetelność naukowców, którzy doszli do tego wniosku. No i nie mam obecnie możliwości wsiąść do stastku kosmicznego, w którym mógłbym zwiedzić kawałeczek naszej galaktyki i dać świadectwo naocznie zaobserwowanej rzeczywistości.

Zastanów się teraz – ile twoich opinii jest naprawdę twoich? Zweryfikowanych przez ciebie?

Ile doktryn chrześcijańskich, w które wierzysz, jest naprawdę twoich? Przykładowo czy Jezus jest naprawdę Synem Bożym? Czy Biblia jest wiarygodna? Czy po śmierci rzeczywiście czeka nas sąd Boży?

Gdyby zadać mi te pytania, kiedy miałem 10 lat, nie sądzę abym zawahał się przez chwilę – wszyscy, których znałem, w to wierzyli, więc chyba mogłem im zaufać, prawda? Dorastałem w dość religijnym domu. Tak wcześnie jak było to możliwe uczono mnie „prawd wiary”. Ludzie, których przez pierwsze 20 lat życia znałem, utrzymywali, że wierzą w to samo – i tak samo jak nigdy nie kwestionowałem, że chleb smaruje się masłem, nie pastą do zębów – nie kwestionowałem też dogmatów.

Jeżeli jednak jakieś neurony w moim mózgu postanowiłyby zaprotestować i zamiast powtarzania cudzych poglądów, zweryfikować swoje i samemu odpowiedzieć na pytania, część mózgu natychmiast zaprotestowałaby – ta część, która zawiaduje emocjami. Nasza podświadomość mogłaby stworzyć teorię – nawet całkiem prawdopoodobną – że kwestionowanie wszystkich dokoła będzie niemile widziane i może skończyć się niewesoło. Dlatego podświadomość może starać się nas uspokoić, a nawet podsunąć nam jakieś fałszywe argumenty, bylebyśmy nie wpadli w kłopoty. Niestety, bardzo często to uspokajanie to niedźwiedzia przysługa.

Teraz – głównie dzięki Internetowi – nie ma problemu ze znalezieniem ludzi myślących inaczej niż ogół, ale w czasach mojego dzieciństwa to było trudne. Kwestionowanie czegoś, w co wierzy ogół, jest czasem równie proste, jak wyjście na ulicę nago.Czasem jednak… wciąż nie. Zwłaszcza wtedy, gdy w swoich wątpliwościach czujesz się zupełnie samotny.

Jeżeli na początku XX wieku jakiś kraj był w 90% katolicki, lub muzułmański, lub jakikolwiek inny, ten procent się niemal nie zmienił. Na tym przykładzie najlepiej widać, iż większość ludzi potrafi całe życie nie uruchomić krytycznego myślenia w kwestii tak ważnej, jak religia, która przecież ma związek z każdą dziedziną życia – i zdaniem wielu, również wieczności.

Zachęcam do obejrzenia tego filmiku:

„Ukryty eksperyment pokazuje, że większość ludzi zachowuje się jak owce”

Kobieta siedzi w poczekalni u okulisty, i – o czym nie wie – wszyscy prócz niej to aktorzy. Mają za zadanie co jakiś czas na chwilę wstawać. Co robi ta kobieta? Nie mając pojęcia, po co, nie pytając, wbrew logice (bo jaki niby miałby być cel czegoś takiego?) zaczyna robić to samo. I zupełnie nie znaczy to, że z tą kobietą jest coś nie tak. Być może ma skończone z wyróżnieniem studia, bardzo wysoki iloraz inteligencji. Większość z nas zachowałaby się tam dokładnie tak samo.

No dobrze, załóżmy, że zdecydujesz się zrewidować swoje poglądy i nie zważać na to, co pomyślą lub powiedzą o tym inni. Może pojawić się jeszcze jeden problem – problem, który mnie osobiście trzymał mnie w ryzach wiele lat.

Czy Bóg mnie ukarze za moje wątpliwości?

W niektórych religiach uczy się, że wątpliwości są złe, pochodzą od szatana. Wywołuje w nas to wtedy strach, iż nasze powątpiewanie w to wszystko, co nauczono nas o Bogu, jest Bogu niemiłe i może być karane.

Pewnego pięknego dnia jednak zrozumiałem, dlaczego mnie tego uczono. Nie chciano, bym samodzielnie myślał, bo tak długo jak tego nie robiłem, byłem posłuszną owieczką, która nie odejdzie nigdzie od stada, którą będzie można sterować i czerpać z niej zyski.

Bóg dał nam umysł ciekawy nowych rzeczy. Uczenie sprawia nam radość. Jezus stawiał ludziom nieustannie pytania, a nie robił wykłady doktrynalne. Wniosek z tego taki, że Bogu nigdy nie przyszłoby do głowy karać nas za stawianie pytań. Prędzej ukarałby nas za nieużywanie rozumu, którym nas obdarzył!

Wyrwanie się z więzów jest bolesne… to tak, jakbyśmy nieopatrznie wpadli w środek kłujących krzaków i każdy ruch sprawia nam ból. Pierwszy pomysł – nie ruszać się. Nie będzie bolało.

I tak w nich tkwić.

Ale… co to za życie?

Kiedy jednak się poruszymy, kolce będą próbować nas zatrzymać. Ludzie powiedzą, że szukamy dziury w całym. Że komplikujemy sobie życie.

To będzie boleć. Ale jak przy wyrwaniu się z tego krzaka… poboli chwilę i zapomnimy zaraz o bólu – z radości, że jesteśmy wolni, nic nas nie krępuje i możemy iść, gdzie chcemy!

ostatnia edycja: 6 lutego 2021

Apokalipsa – czy czeka nas zagłada?

KOCHAM CIĘ, ALE MUSZĘ CIĘ UKARAĆ

Podobne słowa słyszą często dzieci na całym świecie. Rodzice próbują nimi usprawiedliwić przed dzieckiem potrzebę użycia kary obawiająć się najwyraźniej, że ich kary będą przez dzieci odebrane jako brak miłości.

Próby wyjaśniania dzieciom czegokolwiek na ogół jednak z góry skazane są na niepowodzenie, także trudno zapewne znaleźć rodzica, który przy próbach karania dziecka nie słyszał słów „ty mnie nie kochasz”.

„Kocham cię, ale muszę cię ukarać” nie jest jednak nigdy dobrym wstępem do wyjaśnienia czegokolwiek. Nasza podświadomość usuwa automatycznie wszystko, co jest powiedziane przed słowem „ale” – traktujemy to wtedy jako wstęp do ciekawej książki, który po prostu pomijamy, bo interesuje nas tylko sama książka. Po usłyszeniu tego zdania skupiamy się na karze, a wyraz „kocham” wypowiedziany wcześniej wydaje się ponurym żartem.

Można też się zastanowić, czy w ogóle w kwestiach relacji między ludźmi powinien istnieć wyraz „kara”. Czy jego powiązania z terminami takimi jak „zemsta” czy „odwet” nie są zbyt silne, by znaczenie „kary” przestało mieć w sobie cokolwiek wychowawczego? Chodzi nam przecież tak naprawdę tylko o uczenie dziecka, iż jego działania przynosza konsewkencje!

KARA BOSKA

W Biblii Bóg często nazywany jest naszym ojcem, czy również nas karze za nasze postępki? Przepraszam, czy… daje nam odczuć konsekwencje naszego postępowania?

Jeżeli nie jest to pierwszy artykuł z mojej witryny, który czytasz, wiesz zapewne, Bóg, którego znam, opisuję i o którym czytam w Biblii, jest wspaniałym i pozbawionym jakiejkolwiek wewnętrznej niespójności źródłem doskonałego dobra i miłości i nie ma nic wspólnego z okrutnikiem kreowanym w niemal wszystkich Kościołach. Nie zawsze jednak takiego Boga znałem.

Przez wiele lat wierzyłem w to, czego uczyła mnie religia i w Biblii, choć dająca wiele pociechy i natchnienia, widziałem też wiele gróźb i czytanie niektórych argumentów powodowało u mnie autentyczne uczucie paniki.

Kiedy jednak nauczyłem się czytać Biblię na nowo, zupełnie ignorując wszystko, co religia miała mi do powiedzenia, nagle wszystko się zmieniło. Mnóstwo niezrozumiałych fragmentów stało się banalnie prostymi a teksty wcześniej czytane w strachu utraciły swą złowrogą moc. Harmonia Biblii zachycała mnie od zawsze, wcześniej jednak jej blask bladł przy mnóstwie niepokojących mnie wersetów.

Teraz już nie było „mnóstwa niepokojących”, były wciąz jednak „niektóre niezrozumiałe”. Na pierwszym miejscu był nie tyle pojdedynczy werset, co cała, zawierająca 22 rozdziały, Księga Objawienia – zwana inaczej Apokalipsą Świętego Jana lub po prostu Apokalipsą. 

No bo czyż obraz miłosiernego Boga może przyjść do głowy komukolwiek czytającemu takie słowa jak

I ujrzałem, a oto koń trupio blady, a imię siedzącego na nim Śmierć, i Otchłań mu towarzyszyła. I dano im władzę nad czwartą częścią ziemi, by zabijali mieczem i głodem, i morem, i przez dzikie zwierzęta (Obj 6:8)

 

Nadszedł Twój gniew i pora na umarłych, aby zostali osądzeni, i aby dać zapłatę sługom Twym prorokom i świętym, i tym, co się boją Twojego imienia, małym i wielkim, i aby zniszczyć tych, którzy niszczą ziemię. (11:18)

 

Jeśli kto do niewoli jest przeznaczony, idzie do niewoli, jeśli kto na zabicie mieczem – musi być mieczem zabity. (13:10a)

 

Ten również będzie pić wino zapalczywości Boga przygotowane, nie rozcieńczone, w kielichu Jego gniewu; i będzie katowany ogniem i siarką wobec świętych aniołów i wobec Baranka. (14:10)

 

A z Jego ust wychodzi ostry miecz, by nim uderzyć narody: On paść je będzie rózgą żelazną i On wyciska tłocznię wina zapalczywego gniewu wszechmocnego Boga. (19:15)

 

Jeśli się ktoś nie znalazł zapisany w księdze życia, został wrzucony do jeziora ognia. (20:15)


Bóg cię kocha nieskończenie, nieprzyjaźń między Bogiem i człowiekiem istniała tylko w ludzkiej wyobraźni, czego dowiódł Chrystus, pokazując, jak Bóg kocha każdego człowieka.

Czy Apokalipsa zatem opisuje innego boga? Boga, który wydaje się kipieć nienawiścią do człowieka?

Nie raz słyszałem, iż Apokalipsa jest najtrudniejszą księgą Biblii. Nigdy wcześniej nie byłem do tego tak mocno przekonany!

.

Czytałem wiele książek o niej, studiowałem sporo komentarzy, i zaskakiwała mnie różnorodność opinii… nie można było znaleźć nawet dwóch podobnych do siebie. Wiele wyglądało bardzo przekonująco… do czasu, gdy znalazłem nowy komentarz, który wyglądał równie przekonująco, choć dochodził do zupełnie innych wniosków.

O, ironio! W moich „religijnych” czasach, kiedy krytycznego myślenia do swojej doktryny używałem bardzo wybiórczo, Księga Objawienia pasowała mi do reszty Biblii! Widząc wiele zła na świecie wierzyłem, iż księga ta opisuje jego ostateczne unicestwienie, a ponieważ zła na świecie jest sporo, walka będzie ciężka i ofiar będzie sporo.Bóg rozprawia się ze złymi ludźmi! Jezus zaoferował ludziom życie wieczne i ci, którzy w Niego uwierzą, życie te otrzymają, a reszta będzie zbierać zapłatę za swoją niegodziwość. Dobro i zło będą obok siebie rosnąć i dojrzewać, a kiedy nadejdzie jego kulminacja, źli ludzie połączą siły, wystąpią przeciwko dobrym, no i wtedy zainterweniuje Bóg, zsyłając plagi, dając im jednak jeszcze szanse, aby każdy miał czas opowiedzieć się, po której stronie chce stać.No i nadejdzie koniec, i Sąd Ostateczny.



Później jednak zakwestionowałem tę koncepcję. Zrozumiałem, iż Jezus przyszedł w bardzo ciężkim okresie czasu dla Izraela – naród był zarówno uciskany z zewnątrz – przez Rzymian – jak i z wewnątrz – przez kapłanów i uczonych w Piśmie, którzy dla własnych korzyści manipulowali Prawem i stanowili „państwo w państwie”. Jezus przestrzegał przed nadchodzącą wojną z Rzymem, zwłaszcza przed oblężeniem i spaleniem Jerozolimy w roku 70, kiedy to według różnych relacji zginęło od kilkuset tysięcy do ponad miliona Izraelczyków. I to był dla Izraela Sąd Ostateczny.Ostateczny w sensie, że po nim już nie będzie innych sądów.Apostoł Paweł ogłosił, iż między człowiekiem i Bogiem panuje pokój, i jeśli ktoś wciąż myśli, iż Bóg nienawidzi ludzi za ich grzechy, niech spojrzy na krzyż.




Wszystko się ładnie układa, tylko co widzimy w Apokalipsie? Zagładę wielkiej części ludzkości, plagi, kataklizmy, tortury! Niemal wszystkie Kościoły chrześcijańskie każą nam z drżeniem oczekiwać tego wszystkiego… i niewielką pociechę stanowią słowa z przedostatniego rozdziału – „i otrze Bóg wszelką łzę z ich oczu” – wygląda na to, iż niż do tego dojdziemy, ludzie już wypłaczą wszystkie łzy i nie będzie czego ocierać.Czy rzeczwiście czekają nas na te wszystkie okropności?

Czy może powinniśmy zgodzić się z Lutrem, który w 1522 roku o Apokalipsie napisał „nie mogę znaleźć niczego, co by wskazywało, że jest to ułożone przez Ducha Świętego”? i usunąć ją z Biblii?

Zobaczmy, czy istnieją jakieś racjonalne próby wyjaśnienia tej zagadki

Żadna księga z Biblii nie ma tylu różnych prób interpretacji, co Objawienie. Często też było podważane jej natchnienie – co uczynił choćby wspomniany wyżej Luter.Jednocześnie jednak nie sposób dostrzec jej mocnego osadzenia w symbolice Starego Testamentu. Czy może próbując interpretować Apokalipsę powtarzamy błędy interpretacyjne Starego Testamentu; błędy tak od tak dawna powtarzane, iż przyjmowane są a priori?

Przyjrzyjmy się istniejącym sposobom rozumienia Księgi Objawienia. W kolejności popularności można wymienić następujące 4 metody:

1. Metoda futurystyczna
Niemal cała treść Księgi Objawienia zapowiada wydarzenia przyszłe, które poprzedzą „koniec świata”. Nie jest to metoda zbyt popularna wśród teologów, jednak większość chrześcijan, zarówno katolików jak i protestantów, opowiada się za nią.

2. Metoda historyczna
Objawienie opowiada o wydarzeniach, zarówno przeszłych jak i przyszłych, które można, przy pomocy odpowiedniej interpretacji, odnieść do konkretnych wydarzeń historycznych. Teologia tej metody została sformułowana przez reformatorów i dzisiaj jej przedstawiciele spotykani są głównie w Kościołach protestantckich.

3. Metoda idealistyczna Apokalipsa nie odnosi się do niemal żadnych konkretnych wydarzeń, jest jedynie symbolicznym przedstawieniem walki między dobrem i złem. Jej zwolennicy spotykani są we wszystkich Kościołach, jednak jest ich dzisiaj niewielu.

4. Metoda preterystyczna
Wszystkie – lub niemal wszystkie – wydarzenia opisane w Apokalipsie już się wypełniły; księga ta głównie opisuje prześladowania Kościoła za czasów cesarzy Rzymskich. Metoda ta ostatnio zyskuje na popularności, ale prawie wyłącznie w liberalnych kręgach chrześcijańskich, przez większą część Kościołów odrzucana jest jako herezja.

Trudno znaleźć teologa, którego teoria interpretacji Księgi Objawienia zawiera się wyłącznie w jednym z wyżej wymienionych punktów. Wielu zwolenników futuryzmu przykładowo zgadza się z tym, iż siedem listów do „aniołów kościołów” z rozdziałów 2-3 odnoszą się wyłącznie sytuacji do historycznych, a niemała część preterystów uważa, iż końcówka Apokalipsy odnosi się jednak do przyszłego „końca świata”.Jeżeli nawet teologowie tych samych denominacji wiodą spory co do podstaw egzegezy Apokalipsy, czy jest w ogóle możliwe dojście do jakiekogokolwiek wniosku, który będzie czymś więcej, niż spekulacją?

Moim (nie)skromnym zdaniem – tak.

Zastanówmy się, kto tworzy teorie teologiczne?

Teologowie!

A skąd się biorą teolologie? 🙂

Z Kościołów!

Praktycznie wszyscy popularni teologowie należą do jakiegoś Kościoła. Popularni  – to znaczy tych, których książki są w ogóle drukowane. A Teolog musi być wierny swojej firmie. Czyli lojalny swojemu Kościołowi. Nie może głosić czegoś, co jest sprzeczne z jego teologią, do którego należy, bo od tegoż Kościoła najczęściej zależy jego poparcie, i pieniądze, których na ogół druk książek wymaga (teologia to nie powieści Dana Browna i niemal nigdy nie zarabiają na siebie). Żadna reklama nie jest tak skuteczna, jak ambona.

Czy możemy pokusić się na zostawienie teologów i ich koncepji w spokoju i nie przejmowanie się tym, czy nasze odczytywanie rozdziału 12 ma znamiona pretrybulacjonizmu dyspenascyjnego czy może jednak posttrybulacjonizmu?

Aby móc marzyć o prawidłowym odczytaniu Apokalipsy (i w ogóle jakiegokolwiek tekstu biblijnego), muszę wyobrazić sobie, iż nigdy nie widziałem żadnego chrześcijanina na oczy, nie czytałem żadnego biblijnego komentarza, i najlepiej, że jestem – jeśli nie ateistą – to przynajmniej agnostykiem (bo własne wierzenia religijne również zaburzają czytanie Biblii, nawet jeśli są naprawdę nie oparte na opiniach innych, ale na własnych przemyśleniach – nasz mózg stara się dopasowywać nowo czytane teksty do naszch obecnych wierzeń, aby jak namniej było dysonansów poznawczych).


No więc… otwieramy Księgę Objawienia, i co widzimy?

Objawienie Jezusa Chrystusa, które dał Mu Bóg, aby ukazać swym sługom, co musi stać się niebawem (Obj 1:1a)

Ach! – myślę. Niebawem! Co to może oznaczać „niebawem”? Na pewno za życia czytelników, może za kilka tygodni, kilka lat? Sprawdzę jeszcze dla pewności w innych tłumaczeniach, czy też brzmią podobnie. Aby się „zupełnie upewnić”, zajrzę jeszcze do słownika greki biblijnej i do konkordancji – zdecydowanie „en tachei” nie oznacza nic innego, niż „niebawem”. Na razie wygląda na to, że w tej księdze nie ma nic skierowanego bezpośrednio do mnie, 2000 lat później.

I tak naprawdę tutaj mógłbym swój artykuł zakończyć. Cokolwiek Księga Objawienia zawiera, wydarzyło się za życia adresatów, czyli około 2000 lat temu. Nie musisz się obawiać czegokolwiek, co jest w niej opisane!

Pamiętając swoje dośwadczenia wiem, iż takie stwierdzenie raczej nie wystarczy, i prędzej ktoś podważy, czy wyraz „niebawem” rzeczywiście występuje w nastarszych i najbardziej wiarygodnych manuskryptach (a występuje!).

Niełatwo pozbyć się pielęgnowanego przez nierzadko wiele lat przekonania, iż Apokalipsa to nasza przyszłość. Możliwości naszego umysłu jednak są na szczęście o wiele większe, niż nasze obawy! Wiele miesięcy od mojego „przebudzenia” ze sposobem odczytywania Biblii, chociaż byłem na 100% pewny, iż apokaliptyczne potworności nie dotyczą mnie w najmniejszym stopniu, wciąż jeszcze doświadczałem czegoś w rodzaju małego ataku paniki kiedy na ich temat mówiłem.

Ale to wszystko w końcu minęło

Omówię kilka haseł z Apokalipsy któe sprawiały mi przez długi czas największy problem.

JEZIORO OGNIA

,


I pochwycono Bestię, a z nią Fałszywego Proroka, co czynił wobec niej znaki, którymi zwiódł tych, co wzięli znamię Bestii i oddawali pokłon jej obrazowi. Oboje żywcem wrzuceni zostali do ognistego jeziora, gorejącego siarką. (Obj 19:20)

A diabła, który ich zwodzi, wrzucono do jeziora ognia i siarki, tam gdzie są Bestia i Fałszywy Prorok. I będą cierpieć katusze we dnie i w nocy na wieki wieków. (Obj 20:10)

A Śmierć i Otchłań wrzucono do jeziora ognia. To jest śmierć druga – jezioro ognia. (15)

Jeśli się ktoś nie znalazł zapisany w księdze życia, został wrzucony do jeziora ognia. (20:14-15)

A dla tchórzów, niewiernych, obmierzłych, zabójców, rozpustników, guślarzy, bałwochwalców i wszelakich kłamców: udział w jeziorze gorejącym ogniem i siarką. To jest śmierć druga. (Obj 21:8)

Wers 20:10 – czyż nie to jest typowy, średniowieczny opis piekła? Rozwiązanie tego problemu jednak jest o wiele prostsze, niż się wydaje.

Kluczowe jest jedno pytanie – czy Apokalipsa używa symboliki, czy opisuje wydarzenia dosłownie?

Od tego pytania… zależy wszystko!

Jest to pytanie roztrzygające – albo – albo! Albo symbole, albo dosłowny opis wydarzeń! A jednak większość denominacji chrześcijańskich znajduje trzecie wyjście – tam, gdzie im pasuje to do teologii, uważają, iż Apokalipsa używa symboliki, gdzie indziej tekst traktują literalnie.

I dlatego być może jest to „najtrudniejsza księga Biblii”! Przy setkach używanych tam symboli i dowolnym wyborze, co tym symbolem jest a co nie, każdy widzi ją inaczej!

Apokalipsa była pisana „szyfrem” symboli jednak nie po to, by utrudnić czytelnikom życie! Była pisana przez Jana w niewoli, a był to okres prześladowań chrześcijan, i jakikolwiek tekst stawiający w negatywnym świetle Rzym zostałby zniszczony i doprowadziłby do zaostrzenia terroru. A Księga Objawienia ma wiele do powiedzenia o Rzymie i ówczesnych władzach.

Jan używał zawsze symboli, i fakt, iż symbole te są używane w spójny sposób zarówno przez całą Apokalipsę jak w pozostałych księgach Biblii, daje nam dopiero szansę odczytania rzeczywistego przesłania autora. Czy ktoś wierzy, iż z ust Chrystusa wychodzi rzeczywiście miecz? (Obj 19:15)? Że ludzi męczyć będzie szarańcza podobna do koni ale z ludzkimi twarzami? (Obj 9:7)? Albo że gwiazdy spadły na ziemię (6:13)? Cokolwiek zatem oznacza jezioro ognia… na pewno nie jest do dosłownie jezioro ognia! Żaden człowiek nie będzie się w nim smażył na wieki! Jakby coś takiego miało istnieć naprawdę, musiałbym myśleć o Bogu jako o sadystycznym potworze! A co jezioro ognia symbolizuje? Nie zamierzam tu niczego rozstrzygać, tym bardziej, iż – czego dowodzę w tym artykule – nie ma to dla nas żadnego znaczenia, z wyjątkiem poznania historii. Osobiście najbardziej spójne jest dla mnie tłumaczenie, iż jezioro ognia to płonąca wraz w setkami tysięcy jej mieszkańców Jerozolima w roku 70.



Drugi temat, z którym długo nie potrafiłem sobie poradzić, jest zupełnie odmienny od pierwszego. O ile w pierwszym obraz nauczony mnie przez religię był zbyt straszny, by można było o nim zapomnieć, ten, o którym teraz będę pisał… wprost przeciwnie! Jest taki piękny i cudowny, że ciężko było mi się z nim rozstać.

NOWE JERUZALEM

I ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły(…) I Miasto Święte – Jeruzalem Nowe ujrzałem zstępujące z nieba od Boga, przystrojone jak oblubienica zdobna w klejnoty dla swego męża.(…) Oto przybytek Boga z ludźmi: i zamieszka wraz z nimi, i będą oni jego ludem, a On będzie Bogiem z nimi. I otrze z ich oczu wszelką łzę, a śmierci już odtąd nie będzie. Ani żałoby, ni krzyku, ni trudu już /odtąd/ nie będzie, bo pierwsze rzeczy przeminęły. (Obj 21:1-4)

Mnie się bardzo podoba życie na ziemi! Nie miałbym nic przeciwko życiu tutaj wiecznie… gdyby usunięto z niego kilka „szczegółów” jak przede wszystkim śmierć, choroby rzecz jasna też, no i „trud” – walkę o chleb, niepewność o jutro. Takie życie wieczne zdawała się opisywać dla mnie Księga Objawienia, a tu – rozczarowanie? Ten opis nie ma nic wspólnego ze mną?

„Nowe Jeruzalem” jako miejsce życia wiecznego jest tak potężnie zakorzenione w świadomości chrześcijaństwa, iż nawet wielu preterystów (przypominam – preteryzm to pogląd uznający iż wszystkie proroctwa się już wypełniły) uważa, iż ten fragment jest w Księdze Objawienia wyjątkowy i choć cała reszta tej księgi się już wypełniła, Nowe Jeruzalem to rzeczywiście nasze przyszłe „niebo”. Symbol Nowego Jeruzalem, jak i wiele innych symboli Apokalipsy, byłby dla nas zupełnie niemożliwy do zrozumienia gdyby nie to, że jego opis harmonizuje z innymi księgami Biblii. Wiekszość symboliki Apokalipsy ma swoje odpowiedniki w którejś z Ksiąg Starego Testamentu, najczęściej Daniela, Ezechiela i Izajasza.

UWAGA – to najważniejszy klucz do zrozumienia Księgi Objawienia (i pozostałych tekstów prorockich). Jeżeli nie rozumiemy jakiegoś symbolu, sprawdźmy, czy nie występuje już gdzieś indziej w Biblii. I bardzo często zobaczymy, iż występuje, i w innej Księdze jego opis jest nadzwyczaj jednoznaczny i tylko dzięki niemu możemy ponad wszelką wątpliwość zinterpretować tekst Apokalipsy.


Zobaczmy:

Pomiędzy rynkiem Miasta a rzeką, po obu brzegach, drzewo życia, rodzące dwanaście owoców – wydające swój owoc każdego miesiąca – a liście drzewa /służą/ do leczenia narodów. (Obj 22:2)

 

A nad brzegami potoku mają rosnąć po obu stronach różnego rodzaju drzewa owocowe, których liście nie więdną, których owoce się nie wyczerpują; każdego miesiąca będą rodzić nowe, ponieważ woda dla nich przychodzi z przybytku. Ich owoce będą służyć za pokarm, a ich liście za lekarstwo. (Ez 47:12)

 

I ujrzałem niebo nowe i ziemię nową, bo pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły, i morza już nie ma. (Obj 21:1)

 

Albowiem oto Ja stwarzam nowe niebiosa i nową ziemię; nie będzie się wspominać dawniejszych dziejów ani na myśl one nie przyjdą.(Iz 65:17)

Bez wątpienia autor Apokalipsy pisze o tym samym, o czym pisał Ezechiel i Izajasz. Kiedy to dostrzegłem, przy okazji rozwiązaniu uległa zagadka, która trapiła mnie od lat.

Kiedy zajrzymy do 65. rozdziału Księgi Izajasza zobaczymy dość szczegółowy opis „nowych niebios i ziemi”, i wiele pasuje jak ulał do tego, jak większość chrześcijan wyobraża sobie życie „w niebie”. Jest jednak jedno zdanie, które nie pasuje tu zupełnie:

Nie będzie już w niej [w Nowej Jerozolimie] niemowlęcia, mającego żyć tylko kilka dni, ani starca, który by nie dopełnił swych lat; bo najmłodszy umrze jako stuletni, a nie osiągnąć stu lat będzie znakiem klątwy. (Iz 65:20)




Że co? Że po śmierci osiągniemy jedynie drugie życie, ale bynajmniej nie wieczne? I to jeszcze jakaś mowa… o klątwach? Klątwy w niebie???

Lecz jeżeli i Izajasz, i Jan piszą o tym samym, i jeżeli Księga Objawienia pisze o rzeczach, które mają stać się „wkrótce”, to… nie jest to mowa o żadnym „życiu po śmierci”!

Ale o czym?

I znów nie chcę tu niczego rozstrzygać! Zachęcam do samodzielnych studiów, ale oczywiście opinię swoją wyrażę. Nie będę jednak ukrywać, iż mam tu o wiele więcej wątpliwości niż w przypadku jeziora ognistego.Widzimy obrazy zwierząt, rzek, roślin – wszystko to, co jest na ziemi. Czy mamy pozostać konsekwentni i też założyć, iż chodzi tu jedynie o symbole? Być może tak, jednak może tu zachodzić wyjątek – opisy są wyraźnie analogiczne do fragmentów z Ksiąg Izajasza i Ezechiela, gdzie nie posługiwano się wyłącznie symboliką. Jeżeli mają to być symbole – poddaję się, nie wiem.Jeżeli jednak te opisy są dosłowne, wydaje mi się, że chodzi o królestwo ziemskie, nie jakieś duchowe, po śmierci. Mowa jest też o wciąż obecnym grzechu (zobacz, co następuje po sielankowym opisie Nowego Jeruzalem od Obj 22:11 do końca księgi). Nie jest to jednak do końca takie życie, jakie mamy dzisiaj. Dzikie zwierzęta jednak wciąż pożerają siebie wzajemnie, ludzmi również nie gardząc, no i wciąż mamy niestety mnóstwo niemowląt żyjących kilka dni, albo i krócej.

Cóż by to zatem mogło być?

Mogło być to… Królestwo Niebieskie, obiecywane wielokrotnie w Starym Testamencie, począwszy od obietnicy danej Dawidowi w 2 Sm 7.Jezus przecież od początku swojej misji głosił, iż „Królestwo Niebieskie się przybliżyło”. Sęk jednak w tym, iż Żydzi ofertę Królestwa… odrzucili, zabijając Chrystusa jak i występujących po Nim apostołów.

Czyżby zatem te wszystkie opisy odnosiły się do czegoś, co… nigdy nie miało miejsca? Czy może jednak… chodzi tu o duchowy wymiar Królestwa, rozumianego jako „sprawiedliwość, i pokój, i radość w Duchu Świętym” (Rz 14:17)? Czy może… Królestwo to istnieje dla niektórych Żydów… w innym wymiarze, niewidzialnym dla nas? Czy może…

Możemy gdybać.Wyżej wspomniałem, że przy okazji zajmowania się tym tematem rozwiązała się pewna zagadka, nad którą się wiele lat głowiłem.Chodziło właśnie o ten tekst z Iz 65 o „najmłodszym umierającym jako stuletnim”. Nie rozumiałem, jakże w niebie wciąż może być śmierć?

Właśnie, śmierć!

Skoro w Nowym Jeruzalem wciąż istnieje temat grzechu i umierania, dlaczego czytamy w Obj 21:4 i Iz 25:8 iż śmierci już nie będzie? Rozwiązanie tej kwestii wydaje się tutaj jednak dość proste. Otóż w Biblii, zwłaszcza w Nowym Testamencie, wyraz „śmierć” najczęściej nie oznacza śmierci fizycznej. Częste w Biblii zdanie „zapłatą za grzech jest śmierć” (np. Rz 6:23) nie może oznaczać fizycznej śmierci, bo gdyby tak było, śmierć Jezusa niczego tak naprawdę nie zmieniła. Więc może zwrot „śmierci już nie będzie” oznacza, iż grzech już nie oddziela człowieka od Boga i wszyscy jesteśmy żywi w Chrystusie?

Dzisiaj takie podejście wydaje mi się prawdopodobne, choć większą część życia odrzucałem je jako herezję. Swego czasu zmieniłem Kościół katolicki na protestancki, i myślałem, że już poznałem całą prawdę…  zakładałem jednak wciąż, że choć różne opcje chrześcijańskie różnią się znacznie między sobą, to to, co mają wspólnego, jest prawdziwe.

Czy jednak chrześcijanie mają monopol na Boga? Czy choćby mają monopol na odczytywanie Biblii?

Już sam fakt, że chrześcijaństwo niemal jednogłośnie widzi w Biblii opis piekielnych tortur sprawił, iż przestałem się przejmować faktem, iż według obecnych ogólnie przyjętych norm nazewnictwa, chrześcijaninem nie jestem. Mało tego… sądze, iż chrześcijanami nie byli ani Jezus, ani apostołowie… Uznaję więc, iż jestem w zacnym gronie 🙂  I właśnie to mylne myślenie, iż sprzeciwianie się czemuś, co głosi ogół chrześcijan jest tym samym, co sprzeciwianie się apostołom bądź samemu Jezusowi było zapewne tym, co na długie lata wyłączyło mi myślenie.

Z ręki Boga nic ci nie grozi!




Bóg nie będzie cię rozliczał z tego, czy wierzysz temu Kościołowi czy tamtemu. I nie dał ci mózgu po to, by powtarzać uczone z ambon formułki, ale po to, by zadawać pytania, szukać odpowiedzi i odkrywać wszystkie wspaniałości, które są ci na tym świecie dane!

Wyżej pisałem o tym, że w pewnym sensie natychmiast zapominamy o tym, co było mówione przed słowem „ale” – i tylko pozostałą część zdania traktujemy poważnie, zwłaszcza, jeżeli następująca po „ale” część w jakimkolwiek stopniu neguje część poprzedzającą. Mieliśmy jechać na wczasy… ale straciłem pracę i musimy oszczędzać. Wyglądasz świetnie … ale to uczesanie dodaje ci 10 lat. Nasza drużyna grała wspaniale… ale zabrakło odrobiny szczęścia i przegraliśmy. Kocham cię… ale muszę cię ukarać. Żadne z tych zdań nie oznacza nic pozytywnego, choć zaczyna się entuzjastycznie. Tak samo wygląda przekręcona wersją chrześcijaństwa, która przedstawiana jest w niemal wszystkich Kościołach. Można to podsumować tak – Bóg cię kocha… ale jeśli nie uwierzysz w Jezusa, będziesz smażyć się wiecznie w piekle.

Jezus jest zbawicielem świata… ale pod jego koniec przyjdzie i zgładzi niemal wszystkich ludzi przy pomocy plag i demonów.

Jedyne, co mogę powiedzieć pozytywnego o tym poglądzie, to to, że generuje religiom niewyobrażalne ilości pieniędzy. O wiele łatwiej jest przekonać kogoś do inwestowania w religię jeśli obiecamy mu zwiększoną szansę uniknięcią potworności związanych z końcem świata… nie mówiąc o wieczności w jeziorze siarką płonącym.

Możesz oczywiście w to wszystko wierzyć, żyjąc w wiecznym strachu, zaprzeczając własnej logice i marnując zarobione pieniądze poprzez opłacanie systemu kapiącego złotem…

Ale po co?

 

(ostatnia edycja – 22 maja 2020)